Pomysł nowego kierunku studiów inżynierskich powstał w odpowiedzi na zmiany społeczno-gospodarcze i przestrzenne, jakie zaszły w Polsce w ostatnich kilkunastu latach. Wynikają one zarówno z uwarunkowań zewnętrznych (takich jak postęp technologiczny, globalizacja, integracja z Unią Europejską, zmiany klimatyczne, wyzwania związane z pozyskiwaniem energii), jak i procesów wewnętrznych (takich jak transformacja i postęp gospodarczy, zmiany demograficzne, rosnąca świadomość problemów społecznych i środowiskowych, wrastająca skala zróżnicowań rozwojowych w przestrzeni).
Tempo tych zmian rośnie i pociąga za sobą konieczność większej koordynacji oraz kompleksowego ujmowania planowania, realizacji i monitorowania zamierzeń rozwojowych: społeczno-gospodarczych i przestrzennych, na różnych szczeblach terytorialnych – od lokalnego, poprzez regionalny, aż po krajowy i europejski. Potrzebę integracji planowania rozwoju podkreśla się w wielu obowiązujących dokumentach o charakterze strategicznym – w tym w m.in. Nowej Agendzie Terytorialnej Unii Europejskiej (2011), Pakcie Amsterdamskim – Agendzie Rozwoju Miast UE (2016), jak również najnowszej rządowej Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (2017). Wymusza to budowę nowego podejścia do polityki rozwoju, opartego na zmianach prawno-administracyjnych, m.in. w zakresie planowania strategicznego procesów społeczno-gospodarczych, planowania przestrzennego, rewitalizacji, zarządzania obszarami metropolitalnymi i wielu innych. Trwające obecnie w Polsce prace legislacyjne nad zmianami w zakresie planowania przestrzennego zakładającymi wprowadzenie w życie Kodeksu Urbanistyczno-Budowlanego oraz nad nowelizacją Ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, potwierdzają pilną konieczność dostosowania się do nowych uwarunkowań prawnych, w tym przygotowania kadr administracji publicznej do nowych zadań i wyzwań. Oba te akty prawne przewidują bowiem opracowywanie Zintegrowanych Planów Rozwoju. W ten sposób trwająca od kilku lat w polskiej i zagranicznej literaturze naukowej dyskusja nad pojęciem i zakresem zintegrowanego planowania konkretyzuje się w działaniach praktycznych.
Na tej podstawie przygotowano program studiów nowego kierunku – Zintegrowanego planowania rozwoju – którego celem jest kształtowanie wiedzy, umiejętności i kompetencji studentów z zakresu:
- integracji planowania, realizacji i monitoringu procesów rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego, z uwzględnieniem ich uwarunkowań, czynników oraz barier,
- integracji dokumentów wspomagających kształtowanie rozwoju w wymiarze strategicznym i w wymiarze przestrzennym (m.in. strategii i programów rozwoju oraz planów przestrzennych)
- znaczenia terytorium jako podstawy integracji procesów rozwojowych – rozumianego jako obszar, na którym zachodzą procesy rozwoju, w których uczestniczą różni interesariusze, i które są zarządzane w sposób przestrzenno-funkcjonalny i całościowy.
Innowacyjny, nowatorski charakter studiów
Zintegrowane planowanie rozwoju to pierwszy tego rodzaju kierunek studiów w Polsce, stanowiący odpowiedź na zmiany prawne w zakresie zarządzania strategicznego procesami społeczno-gospodarczymi i planowania przestrzennego. Stwarza on możliwość przygotowania nowych kadr na potrzeby administracji oraz instytucji zajmujących się problematyką zintegrowanego planowania rozwoju.
Zintegrowane planowanie rozwoju to program studiów stanowiący efekt konsultacji pomysłodawców kierunku z Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ze specjalistami z zakresu polityki regionalnej i przestrzennej. Do jego opracowywania zaproszeni zostali przedstawiciele ogólnopolskich środowisk opiniotwórczych (m.in. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Towarzystwo Urbanistów Polskich), pracownicy administracji szczebla krajowego (m.in. Ministerstwo Rozwoju), regionalnego (m.in. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego) i lokalnego (przedstawiciele wybranych urzędów miast i gmin), a także przedstawiciele innych ośrodków akademickich w kraju (Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Politechnika Warszawska, Politechnika Gdańska).
Zintegrowane planowanie rozwoju to modułowy, innowacyjny program kształcenia, który został podzielony na spójne bloki tematyczne (moduły) (w tym m.in. prawny, ekonomiczny, społeczny, przestrzenny, metodyczny). Każdy moduł składa się z wykładów, zajęć praktycznych (w tym realizowanych w formie projektów indywidualnych i grupowych) oraz wizyt studyjnych. W jego realizację zaangażowani są zarówno nauczyciele akademiccy jak i praktycy polityki rozwoju. Przedmioty (kursy) tworzące strukturę wewnętrzną modułu są powiązane ze sobą logicznie i zakończone jedną, wspólną oceną.
Zintegrowane planowanie rozwoju to kierunek studiów kończący się tytułem inżyniera uzyskiwanym w drodze egzaminu, podczas którego student przedstawia oryginalną pracę inżynierską, portfolio swoich prac projektowych zrealizowanych podczas studiów i odpowiada na pytania komisji obejmujące zrealizowany program kształcenia.
Kierunek studiów Zintegrowane planowanie rozwoju został uruchomiony w ramach projektu: Zintegrowane planowanie rozwoju – kuźnia kadr dla sektora kreującego politykę rozwoju, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój (Nr projektu POWR.03.01.00-00-N055/16-00). Projekt – pierwsza edycja studiów – jest realizowany w okresie: 1.03.2017 – 28.02.2022 r., a jego budżet to: 1 195 788,00 zł, w tym dofinansowanie z PO WER: 1 007 810,13 zł.
Od roku akademickiego 2019/2020 nowe roczniki studiów stacjonarnych i niestacjonarnych Zintegrowanego planowania rozwoju są prowadzone bez dodatkowego wsparcia – jako jeden z kierunków studiów możliwych do wyboru z oferty na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
